"Winkel Fa. "Salo", een speciaalzaak in kousen, tricotages, korsetten en modeartikelen. Deze winkel was gevestigd aan de Nieuwestad te Leeuwarden. Eerst op nummer 61-a en later op nummer 135. Deze winkel was eigendom van Wolf Salomon, geboren te Amsterdam en kwam uit een joodse handelsfamilie.

Op 31 mei 1939 schreef Wolf zijn winkel in bij de [wiki]Kamer van koophandel[/wiki] te Leeuwarden. Waarna hij in februari van 1940 zijn zaak verhuist naar de Nieuwestad 135. En dan breekt in mei 1940 de tweede wereldoorlog uit. Ook in Nederland wordt het de Joodse medemens moeilijk gemaakt. En waarschijnlijk mede hierdoor treedt hij terug als eigenaar van het bedrijf. Dit gebeurd op 4 december 1941. Zijn tweede vrouw, Johanna Cornelia van Smirren, werd de nieuwe en enige eigenares van de zaak. Zij bleef eigenares tot maart 1943. In maart 1943 gebeurde het volgende en ik citeer wat er in de akte staat van 18 maart 1943:

Blijkens schrijven van den Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied – Wirtschaftsprüfstelle – d.d. 2 maart 1943 is op grond van artikel 7 van der verordening no. 48/1941 van den Rijkscommissaris voornoemd d.d.12 maart 1941 betreffende de behandeling van aanmeldingsplichtige  ondernemingen benoemd tot Liquidationstreuhänder  van bovenvermelde onderneming de “Omnia” Treuhandgesellschaft m.b.h. Utrechtschestraat 1 Arnhem.

Dit betekende dat het bedrijf niet meer in handen was van Johanna van Smirren, maar dat het nu wordt beheerd door een Duits bedrijf, welke van daaruit Joodse bedrijven beheerde. Hiermee werden de joodse ondernemers voorledig afgescheept met een klein bedrag ten opzichte van de werkelijke waarde van het bedrijf.

Wat was nou precies die Omnia Treuhandgesellschaft?

Omnia was een Duitse trustmaatschappij die tijdens de Tweede Wereldoorlog haar hoofdvestiging in Berlijn had. In 1941 kreeg Omnia de opdracht om een deel van de op handen zijnde liquidaties van joodse bedrijven door te voeren. De directe opdrachtgever in Nederland was de Wirtschaftsprüfstelle (archief 44), een onderdeel van het Generalkommissariat für Finanz und Wirtschaft. In oktober 1941 opende de Omnia-Treuhandgesellschaft m.b.H. een filiaal in Den Haag. In 1943 werd dit hoofdkantoor voor Nederland naar Arnhem overgebracht. Tussen 1941 en september 1944 kreeg Omnia 16 000 liquidatieopdrachten van de Wirtschaftsprüfstelle. [Bron: archievenwo2.nl]

We gaan terug naar het bedrijf van de familie Salomon. Op 5 juli 1943 werd het bedrijf door “Omnia” en hier vertegenwoordigd door Dr. Winterberg, opgeheven. Hiermee kwam er een einde aan het bedrijf. Het winkelpand aan de Nieuwestad 135 werd behouden. Zowel Wolf Salomon alsmede zijn vrouw Johanna van Smirren hebben de oorlog overleefd. Wolf heeft ondergedoken gezeten in zijn eigen pand aan de Nieuwestad 135. Dit blijkt uit de registratiekaart waarop dit stond vermeld. Wolf moest onderduiken vanwege de Jodenvervolging. Het bijzondere blijft wel dat hij dit deed in zijn eigen pand waar zijn jongste dochter ook verbleef. Deze was niet joods omdat haar moeder niet van joods komaf was. Het pand had twee verdiepingen, op de begaande grond woonde de jongste dochter Salomon met haar stiefzus Bril. De bovenste verdieping was verhuurd aan K. Hoogakker en op de eerste etage verbleef L. Bulthuis. Zou dit dezelfde Bulthuis zijn welke ook op de registratiekaart staat? In aller waarschijnlijkheid is dit het geval en zou hij op deze manier kunnen "zorgen" voor de onderduiker. Waar zou hij zich verstopt hebben in het pand, net zoals Anne Frank? Of wellicht ergens op een zolder of onder een vloer? Inmiddels is deze plek gevonden.

Na de oorlog besluit een nieuwe wet in vrij Nederland dat de bedrijven die in de oorlog waren geconfisqueerd weer terug moesten naar de rechthebbenden. In dit geval betekende dat de familie Salomon weer terug waren in de handel. De aktes “E” (18-03-1943) en “F” (07/07/1943) van de Kamer van Koophandel in Leeuwarden kwamen te vervallen. In akte “I” (29/09/1945) van de KvK staat hierover het volgende:

Bij schrijven d.d. 26 september 1945 no. 02.11/2145 heeft de Adviescommissie Rechtsherstel en Beheer Leeuwarden der kamer van Koophandel en Fabrieken voor Friesland machtiging verleend om bij de Handelsregister geregistreerde opgaven betrekking hebbende op bovengenoemde zaak en gedaan op grond van de verordening 48/1941 van den Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied d.d. 12 maart 1941 door te halen. Op grond hiervan komen de opgaven geregistreerd onder de akteletters “E” en “F” te vervallen.

Het bedrijf werd officieel weer van Johanna van Smirren de vrouw van Wolf Salomon. Welke met ingang van 15 april 1945 als eigenaresse is uitgereden ten behoeve van haar man Wolf Salomon. Op deze dag werd ook de stad Leeuwarden bevrijd van de bezetters. Wolf Salomon werd opnieuw eigenaar van het bedrijf. Het bedrijf is niet meer actief geweest. Het pand werd in 1946 verkocht en Wolf vertrok met zijn vrouw naar Zandvoort.

Op 4 september 1951 overleed Wolf Salomon in Amsterdam."

Renze Petersohn

Bron: https://www.familiestamboom.eu/2016/12/winkel-fa-salo-te-leeuwarden/